Sakroiliak Eklem Disfonksiyonu, bel ile leğen kemiği arasında yer alan sakroiliak eklemin işlev bozukluğudur. Bu eklem, vücudun üst kısmından gelen yükü alt ekstremitelere aktarır. Düzgün çalışmadığında, hareket kısıtlılığı ve ağrı ortaya çıkar. Sorun, genellikle tek taraflı bel ve kalça ağrısıyla kendini gösterir. Zamanla, bacaklara yayılan ağrı ve duruş bozukluğu gelişebilmektedir.
Bu rahatsızlık, ani travmalar, yanlış oturma pozisyonları ve aşırı zorlanma ile ilişkili olabilmektedir. Hamilelik, eklem üzerindeki yükü artırarak riski yükseltir. Ayrıca, eklemi etkileyen romatizmal hastalıklar da disfonksiyona yol açar. Erken teşhis, tedavi sürecinin başarı şansını belirgin şekilde artırır.
Sakroiliak eklem disfonksiyonu tanısı, detaylı fizik muayene ve görüntüleme yöntemleriyle konur. Tedavi; istirahat, fizik tedavi, ilaç ve enjeksiyon uygulamalarını kapsar. İleri vakalarda cerrahi seçenekler gündeme gelebilmektedir. Düzenli egzersiz ve doğru postür alışkanlıkları, nüks riskini azaltır.
Sakroiliak Eklem Disfonksiyonu: Nedenleri Nelerdir?
Belirtiler ve klinik bulgularla sakroiliak eklem disfonksiyonu
Sakroiliak eklemde ortaya çıkan disfonksiyonun nedenleri genellikle mekanik zorlanma, travma veya tekrarlayan yanlış hareketlerdir. Ağır kaldırma, ani yön değiştirme veya uzun süreli yanlış oturma pozisyonu ekleme aşırı yük bindirebilmektedir. Ayrıca hamilelik sırasında hormonların bağ dokularını gevşetmesi, eklemde normalden fazla hareketliliğe yol açabilmektedir. Bazı durumlarda ise eklemde romatizmal hastalıklar (örneğin ankilozan spondilit) veya enfeksiyonlar da bu disfonksiyona zemin hazırlar. Spor yaralanmaları, düşmeler ve bel bölgesine alınan darbeler de akut başlangıçlı vakaların başlıca sebeplerindendir.
Sakroiliak eklem disfonksiyonunun en yaygın belirtisi, belin alt kısmında veya kalça bölgesinde hissedilen künt ve bazen bıçak saplanır gibi olan ağrıdır. Ağrı çoğunlukla tek taraflıdır, ancak bazı durumlarda her iki tarafta da hissedilmektedir. Hastalar, ağrının özellikle uzun süre ayakta durma, merdiven çıkma, koşma veya tek bacak üzerinde ağırlık verme sırasında arttığını bildirir. Ayrıca belden bacağa yayılan ancak tipik siyatikten farklı bir ağrı paterni görülebilmektedir. Sabahları tutukluk hissi ve eklem üzerinde hassasiyet de sık karşılaşılan bulgular arasındadır.
Tanı Yöntemleri
Tanı süreci, öncelikle hastanın ayrıntılı öyküsünün alınması ve fizik muayene ile başlar. Hekimler, özel manevralar ile sakroiliak eklem kaynaklı ağrıyı diğer bel ve kalça problemlerinden ayırt etmeye çalışır. Manyetik rezonans görüntüleme (MR), bilgisayarlı tomografi (BT) veya röntgen gibi görüntüleme yöntemleri, eklemdeki yapısal bozuklukları değerlendirmede yardımcı olur. Bazı durumlarda tanıyı kesinleştirmek için ekleme lokal anestezik enjeksiyon yapılarak ağrının kaynağı doğrulanır.
Tedavi Seçenekleri
Tedavide amaç, ağrıyı azaltmak, eklem fonksiyonunu geri kazandırmak ve hastanın günlük yaşam kalitesini yükseltmektir. İlk aşamada istirahat, nonsteroid antiinflamatuvar ilaçlar (NSAİİ) ve fizik tedavi yöntemleri uygulanır. Kas güçlendirme ve esneme egzersizleri, eklemin stabilitesini artırarak nüksleri önler. Ağrının devam ettiği durumlarda eklem içine kortikosteroid enjeksiyonları yapılabilmektedir. Kronik ve tedaviye dirençli vakalarda ise radyofrekans ablasyonu veya açık cerrahi füzyon gibi ileri yöntemlere başvurulmaktadır.
Önleme ve Yaşam Tarzı Önerileri
Sakroiliak eklem sağlığını korumak için doğru postür alışkanlıkları kazanmak, ağır kaldırırken uygun teknikler kullanmak ve düzenli olarak bel-kalça çevresi kaslarını güçlendirmek önemlidir. Uzun süreli oturma gerektiren işlerde, belirli aralıklarla kalkıp hafif egzersizler yapmak ekleme binen yükü azaltır. Ayrıca fazla kilonun kontrol altında tutulması, ekleme gereksiz yük bindirilmesini engeller.
